新婚姻法草案
U. Navarrete 著
金象逵譯
神學論集 第二十七期 一九七六年三月 81-110頁
＊＊＊＊＊＊＊＊＊＊
在介紹新婚姻法草案條文及納教授的注釋之前，譯者願意向「神學論集」的讀者交代幾句話。首先，閱讀這篇文字，是總復習我們讀過教會婚姻法的好機會。屢次有同道問譯者：「現行的婚姻法中，哪一條改過了，哪一條仍有約朿力？大公會議後這幾年，有關婚姻聖事，出了不少新法令。我們這些傳教的本堂神父怎麽能都看過呢？」現在那些法典修正委員會的專家們，已經把長而難懂的種種新法令纂修成簡短的律文，研讀起來就省力多了。
這篇文字是一九七四年冬季，在額我略大學的「法律倫理禮儀學誌」上發表的﹙註﹚。該大學的婚姻法教授納神父分章印出婚姻法修正草案原文，再加上簡短的注釋。凡是與現行婚姻法不同的新法，都以斜體字排印。
在本文中，全部修正條文併在一起，這是為了印刷製版的方便。每段注釋起始，僅把新的或修改過的法律意譯出來。但是，只有新字句沒有新內容的，就略過不翻譯。敍述了納神父對每章的注釋之後，如果需要的話，譯者要加上一些有關的中文資料。此外，這些條文只是草案，並沒有法律的約朿力。可是其中不少的是已頒布的新法令的「濃縮」，所以現在就該遵行。這也是譯者在附語中要指出的。
註：Schema iuris recogniti ‘De matrimonio’. Textus et observations” in Periodica
de re morali, canonica, liturgica 63 (1974) 611-658.
總則：一—─七條﹙現行法一O一二—─一O一八條﹚
法律要意
第二條第一項：「婚姻是男女全部生活的密切結合，其自然的本性，即指向生育教養子女」。第四條第一項：「任何有效婚姻﹙亦﹚稱適法婚姻」。第三項：「任何無效婚姻，以當事人至少一方善意結婚，而至雙方均明知無效之事實者為限，謂之誤認婚姻」。第五條：「領受聖洗人之婚姻，雖然只是一方領受過聖洗，……也該依教會法之規定……」。第六條：「婚約﹙訂婚﹚之事，由主教團各自制定法律，……」。
注釋
最重要的改變，是第二條給予婚姻的描述。不再說首要目的及次要目的了。起草人的解釋是，這個修正完全依照梵二大公會議「喜樂與希望」憲章內的婚姻道理。訂婚一事，因為各地風俗習慣不同，更好編訂地方法。其他的一些修正，是名詞的確定。「適法婚姻」在現行法典中有著前後予盾的意義。這裏它的定義清楚了。不過納神父指出，在下面一百多條修正律文中，再也看不到這個名詞，乾脆完全刪除這個名詞不是更好嗎？
「誤認婚姻」 (m. putativum)看來有了新的定義，這為牧職方面有關係。因為婚生子女﹙適法生子女﹚是由有婚姻或誤認婚姻懷胎或產生的﹙現行法第一一一四條，新法第九一條依舊﹚。新法第四條第三項加上「任何」(quodvis) 一字，似乎願意廢棄宗座法典解釋委員會一九四九年一月二十六日之解釋，即婚姻締結係指「於教會前」。照這個解釋，有責任遵守卻完全沒有遵守天主教結婚方式的，雖是善意，也不構成誤認婚姻。這個解釋在新法中將無約朿力。
譯者附語
講婚姻聖事不再以首要目的和次要目的為關鍵概念，是梵蒂岡第二屆大公會議的訓誨。今天就應該這樣宣講，不必等新婚姻法的頒布。有關這方面的參攷資料，請看拙著「性愛．婚姻．獨身」﹙光啓一九七五年出版﹚六四—六九頁。
「適法婚姻」名詞在現行法典中，前後使用得不一致，參閱趙慶源著，「天主教婚姻法淺釋」﹙安道社會學社一九六七年出版﹚一五頁﹙下簡稱「趙書」﹚。一九四九年後，教律專家關於「誤認婚姻」的解說，見趙書一六—一七頁。
第一章：婚前應行事務：八—─十六條
法律要意
第八條第二項：「於死亡危險中，或迫切舉行婚禮的情況下，如不能得到其他證據時，除有反證標識外，結婚人之誠實聲明，必要時也可宣誓，說自己為曾經領受聖洗人，並非因任何限制而被禁止人為已足」。第九條：「主教團應訂定有關婚前考詢及預告等事項之規則」。第十五條第二項：「主任司鐸應妥善準備婚禮之舉行，為顯示出聖事的尊嚴，並使結婚人及觀禮人主動地參與禮節」。
注釋
比較第八條第二項的條文及現行法典的第一O一九條第二項，就可看出堂區主任司鐸在證婚一事上，將有更大的權柄與自由。不僅在結婚人死亡危險中，就是婚禮迫切要舉行的情況下，主任司鐸就可看情形自行定奪了。
「婚姻預告」全聽讓主教團自行規定。因此，現行法典之一O二二至一O 二六條及一O 三O至一Ｏ三一條，在將來就要廢止了。事實上，「婚姻預告」在我國許多教區從未實施過。
納神父指出新婚姻法草案第八條第一項的辣丁文似乎有筆誤：valide ac
licite應改成invalide ac illicite。
第二章：泛論婚姻限制：十七—─三十一條
法律要意
第二十條第三項：「主教團可依照特殊情況制定禁婚的或否認的特殊限制」。第二十一條：「只有在天主教內受洗的或歸奉的，而且沒有正式或公開背棄天主教的人，方受純教律限制約朿」。第二十四條第一項：「地方正權人在本區外對所屬教民，在本區內對任何人，皆可免除一切教律限制，但聖座保留其免除權者除外」。第二項：「聖座保留其免除權的限制如下：1缺乏結婚法定年齡至一年以上者；2由司鐸品、執事品及特典聖愿所發生之限制；3法典第一O五條第二目及第三目制定之姦殺婚姻限制；4由直系血親，或由旁系二親等參合一親之血親所發生之限制；5由直系姻親所發生之限制」。第二十七條第二項：「前項所謂不能請示於地方正權人，如果僅藉電話或電報才能及時申請，就算不能請示」。
注釋
這一章新法的改變相當多。主教的權力增加。主教團可以制定婚姻限制。不過，納神父認為，最好全辣丁教會，至少文化習俗相同的各教會，對制定婚姻限制要統一。否則，在一個國家內，某種結婚無效，走到另一個國家，同樣的結婚就成了有效的，勢必引起混亂。
依照梵二大公會議「主教在教會內靈牧職守法令」第八號乙的訓示，主教有權豁免所屬信友不守教會公共法律，除非最高教會當局已經特別加以保留。這是一項非常重大的改變。以前是最高教會當局給主教權力，主教才有權力﹙教會法第八十一條﹚。現在是主教本身就有權力，除非聖座為了公共利益限制主教使用這權力。換句話說，有豁免權是常規，無豁免權是例外。教宗保祿六世在「主教職務」自發手諭中，聲明他保留了什麽。這手諭在一九六六年八月十五日生效。新姻法第二十四條只是把這手諭中有關婚姻的規定寫成法律條文。﹙參閱趙書五O O 至五O五頁﹚
別的一項改變，是遵守婚姻限制法律的主體。現行法第一O 一六條規定，一切領受聖洗者，皆該遵守教會婚姻法，因此，也就受婚姻限制的約朿。事實上，這樣的規定是行不通的。將來的婚姻法第二十一條依照現實情況，作了新的規則。
梵二大公會議的神長願意來日的新婚姻法廢止低級與高級限制之分別。修正委員會遵行他們的意願，取消現行法第一O四二條。同時也取消過於繁瑣的「使用免除」的行政法規，即一O 四八至一O五四條，一O 五六至一O 五七條。這為將來傳教的、而不是教會法官的同道們，就省事多了。
最後的一項改變，如果為教會最高當局批准，為牧靈工作同道也會帶來不少方便。新婚姻法第二十六至二十八條給予豁免一切教律限制的權柄。它的條件就是現行法第一O 四三至一O 四五條指出的「性命危險」及「急迫情況」﹙參閱，張希賢「倫理神學綱要」七四O —七四三節﹚。修正委員會建議在性命危險中，連由司鐸品來的限制也可豁免；但在急迫情況中，這限制是惟一不能豁免的限制。
第三章：禁婚限制：三十二—─三十九條
法律要意
第三十四條：「兩個領過洗的人，其中一方是天主教教友，另一方是非天主教人士，他們的婚姻本身，為夫婦雙方精神上的完整融合是一種阻礙，沒有地方正權人的豁免，禁止結婚」。第三十五條第一項：「地方正權人得依照時地和當事人的情況豁免此限制，只要有正當理由」。第二項：「請求豁免限制時，天主教教友應表示準備排除失落信仰的危險。此外，還有嚴重責任作誠實的許諾，盡其所能使一切所生子女在天主教教會內受洗及受教育」。第三項：「在適當時刻，應通知非天主教一方，天主教一方對以下所作的許諾，使之清楚知道天主教一方之許諾及義務」。
第三十六條：「主教團應規定用何種方式作以上說的許諾：口頭的、書面的，或在證人前；以及用何種方式可以在外署有證明，用何種方式通知非天主教一方」。第三十七條：「地方正權人及其他牧者要照顧混合婚姻中的教友及他們的子女，不缺乏實踐許諾的心靈助佑，促進夫婦婚姻家庭生活融洽。因此，希望上述牧者和其他教會團體的牧師們交往，誠懇、審慎、互信地完成之」。
注釋
在這一章內，納神父的注釋是學理方面的，討論婚姻法的結構問題，為在「前線」上傳佈福音的同道，實際的用途不大，所以就從略了。有關混合婚姻，納神父請讀者參閱他的文章﹙Periodica,
1970, 415-469﹚
譯者附語 婚姻法第四十四條「見下」指出，一位天主教教友與一位未領過洗的人結婚，求豁免限制的程序，與這一章的第三十五至第三十八條相同。這兩種婚姻限制，即現行法說的「宗教不同」及「信仰不同」，在臺灣、港、澳屢見不鮮的。傳教士如果仍舊按照法典說的種種規條辦理這樣的案子，而不注意新法令﹙一九七O年十月一日已生效﹚的條文及精神，則會遭遇到許多不必要的難題。
一九六六年三月十八日教義聖部頒發過一項有關混合婚姻的法令﹙譯文見「鐸聲」四十三期﹚，而目前我們遵行的，是一九七O 年四月二十九日公佈的新法令﹙譯文見「鐸聲」九十二期﹚。中國主教團於仝年六月廿四日舉行會議，曾研究並通過在混合婚姻新法令中，主教團應作之規定。王愈榮主教在仝年十月十五日的「教友生活」上，把這些規定寫出。下面是主教團決議的幾個要點：
天主教一方的許諾普通應以書面為之。假如非天主教一方堅決反對天主教教友用書面作以上許諾時，可口頭為之。以口頭作許諾時，須在神父及兩位證人前。這一許諾的事實應記錄在婚配冊子上。神父可經由證人或介紹人將此許諾通知非教友一方。
譯者按：同道們請注意，作許諾的只是教友那一方。這是不會有大困難的。黃帝子孫看重人情，所以把這許諾通知非教友一方時，要避免「法律公事味兒」太濃。客客氣氣地說：這是教友一方的良心職責，一個人有了寶貝可愛的事物，當然願意親人分享；而信仰的幸福平安是人生最大的珍寶，自然而然地該使子女也在可能的範圍內領洗受天主教教育。這樣「本位化」地實行羅馬制定的法律，平常也不會有問題的。千萬要珍重這個撒下福音種子的好機會。很多非教友的一方，是首次與教會的代表談自己的切身事情。混合婚姻不是理想的，但是「木已成舟」，我們就該盡全力使這對夫婦和他們的子女生活在主內。
關於婚姻儀式，一九六六年的法令已經廢除法典一一O 二條二項及一一O 九條三項。今天混合婚姻也可在天主堂內舉行婚禮。同非天主教的領洗人士結婚。還可奉獻婚姻彌撒﹙參閱，中國主教團一九六九年九月廿三日批准的「婚姻禮典」導言第八節﹚。地方正權人可以豁免混合婚姻遵行法定儀式，其理由之一，依照中國主教團的規定，是如果非天主教一方拒絕見神父。
第四章：否認限制：四十至五十二條
法律要意 第四十三條第一項：「一方是在天主教內受洗的或歸奉的「而且沒有正式或公開背棄天主教信仰的」，另一方是未曾領受聖洗的，如果沒有地方正權人的事先豁免，結婚無效」。第四十五條第一項：「已晉陞為司祭或執事的聖職人員結婚無效」。第四十六條：「曾矢發貞潔永久公愿者結婚無效」。第四十八條：「意圖與某人結婚而殺死此人或本人的配偶者，結婚無效」。第四十九條第二項：「二親等內之旁系血親間結婚者，其婚姻無效」。第三項：「血親限制不多重化」。第五十條第一項：「任何親等之直系姻親間結婚者，其婚姻無效；一親等之旁系姻親間結婚者亦同」。第十二項：「姻親限制不多重化」。第五十一條第一項：「假姻親直系一親等以內者結婚無效」。
注釋 本章內納神父只是指出將來的婚姻法與現行婚姻法有何不同。為了篇幅的限制，麻煩讀者同道把前面譯出的法律要意同現行婚姻法﹙趙慶源神父的書內有法典條文﹚一比較，就可看出二者的差異。新婚姻法確實是簡單多了。
新法第四十三條第一項括弧內的條文，是委員們爭辯是否要加上去的幾句話，贊成與反對者各佔半數，所以寫在草案內時，加上個括弧。現行婚姻法一O 七九條「神親限制」將被取消。
第五章：結婚之合意：五十三—六十八條
法律要意 第五十三條第二項：「稱婚姻合意者，乃指意志行為，因著它，夫婦結盟彼此建立永久的、排他的配偶共同生活，這生活自然的本性即指向傳生及教養子女」。
譯者附語 這一章極其複雜，新的因素引入不少，納神父有兩篇專文討論結婚合意的問題。但是，依照譯者的看法，這一章更是為婚法專家特別該研究的，而且多少有過辦理教會內離緍案件的經驗，才能明暸每個文字的意指。此外，一般正常的人，結婚時的合意，多是無瑕疵的。而傳教的同道所接觸的人正是這些一般正常的人。因此可以不太注意這一章的法律。只是第五十三條第二項，指出新婚姻法中，合意之標的要比現行法說的「對身體的權利」，更適合現代人的心理狀態。這是梵二大公會議及教宗保祿六世的訓示﹙「人類生命」通諭8﹚，現在就應該向準備結婚的人如此宣講。
第六章：結婚之方式：六十九—─八十一條
法律要意 第七十一條第一項：可給神父或執事普遍的證婚權。第七十三條：如果沒有證婚權的神父或執事證了婚，教會給予根本治療，追溯到舉行婚禮之時，算為有效。第七十五條：「婚禮可在男女任何一方的堂區舉行，只要在此堂區內有住所或居所，或居留一個月。有正當理由，且有此堂區主任司鐸之許可，即可在別處舉行。二人均是遊客，且無一個月的居留，即在停留當地之當區舉行」。第七十七條第一項：「男女一方是在天主教內受洗或歸奉的，而且沒有正式或公開地背棄天主教信仰，就該遵守上述結婚方式﹙否則結婚無效﹚」。第七十八條第二項：主教團可編訂適合本地習俗的婚禮。
注釋 梵二大公會議的神長訓示，一方面固然要堅持遵守教會訂定的結婚方式，避免隱密私下結婚的種種害處；但另一方面則該儘可能減少因結婚方式不合法而生出的無效婚姻。無效婚姻有許多惡效果。婚法修正委員們遵行這樣的訓示，在新婚姻法中，仍舊保持現行婚姻法的正常及非常方式。但修改法律條文，避免無效婚姻發生。讀者念了本章法律要意的各條新法律，就可看出那些委員的苦心了。
第七章：秘密結婚：八十二—─八十五條
第八章：結婚之時期及處所：八十六—─八十七條
第九章：婚姻之效力：八十八—─九十四條
法律要意 第八十七條第二項：「地方正權人可以准許婚禮在私人房屋或其他適宜處所舉行」。第三項：「天主教教友與未曾領洗者結婚可在聖堂或其他適宜處所舉行」。
注釋
這幾章較短，改變也不多。第七章取消「良心婚姻」這一名詞，換成「祕密婚姻」。第八章廢止現行法一一O 八條，即將臨期及封齌期中不得有婚姻大禮祝福。這是符合梵二大公會議「禮儀憲章」78，及禮儀聖部一九六四年九月二十六日之訓令70-75。第九章簡化現行法，並引入梵二大公會議的婚姻道理。有關這婚姻道理，前面已經提過，這裏不再重說了。
第十章：夫妻之分離
第一節：婚姻關係之解除：九十五—─一O四條
法律要意 第九十七條第一項：「兩位未領洗人之婚姻，為了其中一方信仰之利益，這一方接受洗禮，而另一方離棄之，就可藉保祿特權，在領洗一方舉行新婚姻後解散，依照本條第二項，及一O 一和一O 三條的規定」。第一O O 條：「領洗之一方有權利締結新婚……」。第一O 一條：「即使在使用保祿特權的個案中，地方正權人為了重大的理由，也可豁免宗教不同與信仰不同的限制，遵守第三十五至三十八條及第四十四條的規定」。第一O 四條：「只要婚姻雙方之一不是領過洗的，羅馬教宗就可為了信仰的利益解散之。可是當這樣的婚姻之雙方都領了洗，而且再有過房事，就不得解散」。
注釋 新婚姻法第九十七條第一項，要比現行法一一二O 條的條文好多了，簡明地說出使用保祿特權的各條件。依照現行法一一二三條，受享保祿特權之一方該同天主教教友締結新婚。新法一O O 及一O 一條說明，這人也可同非天主教領洗者或未領洗者結婚。第一O 四條是目前教宗解散婚姻權力範圍的神學道理的撮要。現行法一一一九條，未遂婚姻藉修會顯愿解散，這條法律將被取消。
譯者附語 享用保祿特權的一方，不必須同天主教教友結新婚，現在主教就有權力許可，不用等到新婚姻法生效。這是教宗保祿六世自發手諭 Pastorale
munus 給予主們的第二十條權力。這手諭是一九六三年十一月卅日頒布的。手諭原文見「宗座文錄」一九六四，五—十二頁。
第二節：夫妻分居：一O五—─一O 九條
法律要意 第一O 六條第三項：﹙一方通姦﹚，無罪之一方自行與之分居，應在六個月內告知有關權威，為得決定這樣分居是否該繼續下去。第一O 八條第二項：主教團應規定夫妻分居之合法理由。
第十一章：婚姻之補正
第一節普通補正：一一O —─ 一一四條
注釋 這一節的改變更是名詞方面的，當然改了名詞，也有實際的法律效果。決定如何重發婚姻合意，現行法用「隱密」和「內心」這樣不易捉摸的的範疇作尺度。新婚姻法則說：「如果可以證明」和「如果不能證明……」，這就比較容易作判斷了。
第二節：根本治療：一一五 —─ 一一九條
法律要意 第一一七條第二項：「因神律或性律限制而致無效的婚姻，除非限制消滅，不得治療」。第一一九條第二項：教區主教亦可根本治療，除非該婚姻之限制的豁免，由聖座保留；或者該現已消滅的限制出自神律或性律。
注釋
第一一七條第二項改變了現行法的一一三九條第二項。今天確定的道理是教宗可根本治療因神律或性律限制而致無效的婚姻。納神父有專文講此事，見 per. 1963,348-380。新法第一一九條第二項，是教宗手諭「主教職務」第十八項所講。所以現在主教就有權力，不必等到新法頒布。其實我國教區首長早就有各項特權處理這樣的無效婚姻。現行婚姻第十二章「再婚」將被取消。
譯者附語 傳教士屢次能遇到的，是因為不守法定方式的無效婚姻。假如有足够理由需要根本治療的話，主教現在已經有權這樣做。這是手諭Pastorale munus
給予的第二十一及二十二條權力。此外，我國教區首長早就由一九O八年起得到豁免遵守婚姻方式的特權，至今仍有此權「趙書，二九六頁」。為避免無效婚姻發生，有時該使用這項特權——教宗至今仍保留給自己的特權﹙「主教職務」手諭的第十七項﹚。
Canones
praeliminares (cc. 1012-1018)
Can . 1(CIC 1012) - § 1. Christus Dominus ad sacramenti
dignitatem evexit ipsum contractum matrimonialem inter baptizatos.
§ 2.
Quare inter baptizatos nequit matrimonialis contractus validus consistere, quin
sit eo ipso sacramentum.
§ 2. Essentiales matrimonii proprietates sunt unitas ac
indis-solubilitas, quae in matrimonio christiano peculiarem obtinent firmitatem
ratione sacramenti.
Can.
3 (CIC 1014) – Matrimonium gaudet favore iuris;quare
in dubio standum est pro valore matrimonii, donec contrarium probetur, salvo
praescripto can. 103 (CIC 1127).
§ 2.
Matrimonium baptizatorum validum dicitur ratum, si nondum consummatione
completum est; ratum et consummatum si coniuges inter
se (humano modo) posuerunt coniugalem
actum per se aptum ad prolis
generationem, ad quem natura sua ordinatur matrimonium, et quo coniuges
flunt una caro.
§ 3.
Matrimonium quodvis invalidum dicitur
putativum, si in bona fide ab una saltem parte celebratum fuerit, donec utraque
pars de eiusdem nullitate certa evadat.
Can.
5 (CIC 1016) – Matrimonium, utpote
humanae consortionis principium et fundamentum, civilem quoque societatem
spectat; sed cum matrimonium unter baptizatos initum adnumeretur inter novae
legis sacramenta, disciplina eius et cura, quod ad integritatem sanctitatemque
attinet, a Christo Ecclesiae commissae sunt. Matrimonium baptizatorum, etsi una tantum pars sit baptieata,
regitur iure non solum divino, sed etiam canonico, salva
competentia civilis potestatis circa mere civiles eiusdem matrimonii effectus.
§ 2. Ex matrimonii promissione non datur actio ad petendam matrimonii
celebrationem; datur tamen ad reparationem damnorum, si qua habeantur.
Can.
7 (CIC 1018) – Pastores animarum officii sui conscientia tenentur, ut munus impertiendi catecheticam
instructionem de matrimonii
§ 2.
In periculo mortis vel casu urgentis
celebrationis si aliae probationes haberi nequeant, sufficit
,nisi contratria adsint indicia, affimatio contrahentium sincera et, si casus ferat, etiam iurata,
se baptizatos fuisse et nullo detineri impedimento.
Can.
9 (CIC 1020) – Conferentiae Episcoporum
statuant normas peculiars quod attinet ad
investigationes faciendas examine sponsorum, publicationibus matrimonialibus
aliisve mediis opportunis, quibus diligenter observatis, parochus procedure
posit ad matrimonio assistendum.
Can. 10 (CIC 1021) – Catholici qui sacramentum Confirmationis
nondum receperunt, illud, antequam ad matrimonium admittantur, recipient, si id
possint sine gravi incommodo.
Can.
11 (CIC 1027) – Omnes fideles obligatione tenentur impedimenta, si qua norint, parocho
aut loci Ordinario, ante matrimonii celebrationem, revelandi.
§ 2.
Si plures sint Ordinarii proprii, illius est
dispensare in cuius dioecesi matrimonium celebratur; quod si matrimonium extra
proprias ineatur dioeceses, cuiuslibet Ordinarii proprii.
Can.
13 (CIC 1029) – Si alius quam parochus, cuius
est assistere matrimonio, investigationes
peregerit, de harum exitu quamprimum
per authenticum documentum certiorem illum
reddat.
Can.
14 (CIC 1032) –Matrimonio vagorum parochus, excepto casu necessitates, ne
assistat, nisi, re ad loci Ordinarium delata, licentiam assistendi obtinuerii.
§ 2. Parochus curet de paranda celebratione
matrimonii, ita ut dignitas sacramentalis eluceat et
coniuges ac ceteri adstantes actuose participent ritum sacrum.
Can. 16 (CIC 1034) – Parochus graviter filiosfamilias minores
hortetur ne nuptias ineant, insciis aut rationabiliter invitis parentibus; quod
si abnuerint, eorum matrimonio ne assistat, nisi consulto prius loci Ordinario.
Caput II. De impedimentis in genere (cc. 1035-1059)
Can. 17 (CIC 1035) – Omnes possunt matrimonium contrahere qui iure
non prohibentur.
§ 2.
Impedimentum dirimens et prohibit matrimonium contrahendum, et impedit quominus
valide contrahatur..
§ 3. Impedimentum quamvis ex alterutra parte tantum se habeat,
matrimonium tamen reddit aut illicitum aut invalidum.
Can.
19 (CIC 1037) – publicum censetur impedimentum quod publico ex facto oritur vel quod alio modo probari in foro externo
potest; secus est occultum.
(N.B.:
Formula huius canonis denuo revidenda est).
§ 2.
Eidem supremae auctoritati privative ius est alia
impedimenta matrimonium prohibentia vel dirmentia pro baptizatis constituendi, salvo praescripto § 3. .
§ 3. conferentiae Episcoporum, attentis peculiaribus
adiunctis, impedimenta particularia sive prohibentia sive dirimentia constituere
possunt.
Can.
21 (novus) – Impedimentis iuris merte ecclesiastici tenentur tantum illi qui
sunt in Ecclesia catholica baptizati vel in eam recepti nec
actu formali aut notorie ab ea defecerunt.
Can.
22 (novus) – Sola suprema Auctoritas Ecclesiae potest impedimenta iuris
ecclesiastici abrogare aut illis derogare salvo iure Conferentiae Episcopalis
abrogandi impedimenta ab ea instituta vel illis derogandi.
§ 2. Vetito clausulam dirimentem una Suprema Auctoritas Ecclesiastica
addere potest.
§ 2. Impedimenta Sedi Apostolicae reservata sunt:
1)
Impedimentum
aetatis, quoties aetatis defectus annum excedat;
2)
Impedimentum
ortukm ex diaconatu vel presbyteratu vel ex sollemni professione religiosa;
3)
Impedimentum
criminis de quo in can. 1075, §§ 2,3;
4)
Impedimentum consanguinitatis
in linea recta et in linea collaterali usque ad secundum gradum mixtum cum
primo;
5)
Impedimentum
ortum ex affinitate in linea recta.
Can.
26 (CIC 1043) – Urgente mortis periculo, locorum Ordinarii, ad consulendum
conscientias et, si casus ferat, legitmationi prolis, possunt tum super forma
in matrimonii celebratione servanda, tum super omnibus et singulis impediments
iuris ecclesiatici sive publicis sive occultis²,dispensare proprios subditos
ubique commorantes et omnes in proprio territoro actu degentes, remoto
scandalo.
§ 2. In casu de quo in § 1, loci Ordinarius censetur adiri non posse, si
tantum per telegraphum vel telephonum ad eum possit recurri.
N.B.:
- Si Superior Instantia, pro can. 26 (CIC 1043), concedat
facultatem dispensandi, urgente mortis periculo, etiam ab impedimento
proveniente ex sacro presbyteratus ordine, tune redactio huius primae
paragraphi canonis 28 (CIC 1045) denuo corrigenda erit quia, ad mentem
Consultorum, in can. 28 (CIC 1045) impedimentum ex
sacro presbyteratus ordine proveniens excludendum erit a facultate Ordinariis
concessa.
§ 2.
Haec facultas valet etiam ad convalidationem matrimonii iam contracti, si idem
periculum sit in mora nec tempus suppetat recurrendi
ad Sedem Apostolicam vel, quod attinet ad
impedimenta a quibus dispensare valet, ad Ordinarium.
§ 3. In iisdem rerum adiunctis, eadem facultate gaudent omnes de quibus
in can. 27 (CIC 1044), § 1,sub
eiusdem canonis clausulis,sed solum si casus natura sua vel tantum facto sit occultus et ne loci quidem
Ordinarius adiri ad normam can. 27 possit, vel nonnisi cum periculo violationis
secreti; quoad confessarium servandum est praescriptum can. 27 (CIC 1044).
Can. 29 (CIC 1046) – Parochus aut sacerdos de quo in can. 27 (CIC 1044), de concessa dispensatione pro foro externo
Ordinarium loci statim certiorem faciat; eaque adnotectur in libro
matrimoniorum.
Can.
30 (CIC 1047) - Nisi aliud ferat S. Paenitentiariae rescriptum, dispensatio in
foro interno non sacramentali concessa super impedimento occulto, adnotetur in
libro diligenter in secreto Curiae archivo de quo in can. 379 asservando, nec alia dispensatio pro foro externo est necessaria, etsi
postea occultum impedimentum publicum evaserit; sed est necessaria, si
dispensatio concesssa fuerat tantum in foro interno sacramentali.
Can.
31 (CIC 1055) – Dispensationes super publicis vel notis impedimentis
Ordinario oratorum commissas, exsequitur Ordinarius qui litteras testimoniales
dedit vel preces transmisit ad Sedem Apostolicam, etiamsi sponsi iam in aliam
dioecesim discesserint non amplius reversuri, monito tamen Ordinario loci in
quo matrimonium contracturt sunt.
Caput III. De impedimentis
prohibentibus (1058 – 1066)
Can. 32 (CIC 1058) – Votum
publicum temporaneae castitatis perfectae, dum obligat, matrimonium prohibeit.
Can.
33 (CIC 1059) – Qui lege civili prohibentur nuptias inter se inire ob cognationem
legalem ex adoptione ortam (vel ob
tutelam), vi iuris canonici matrimonium inter se
contrahere prohibentur.
Can.
34 (CIC 1060) – Matrimonium inter duas
personas baptizatas, quarum altera sit catholica, altera vero non catholica,
cum natura sua plenae spirituali coniugum communioni obstet, sine praevia
Ordinarii loci dispensatione, prohibitum est.
§ 2. Ad impetrandam dispensationem, pars
catholica decelaret se paratam esse pericula a fide deficiendi removere. Eadem insuper gravi obligatione tenetur
promissionem sinceram praestandi, se omnia pro viribus facturam esse, ut
universa proles in Ecclesia catholica baptizetur et
educetur.
§ 3. De his promissionibus a parte catholica
faciendis, pars non catholica tempestive certior fiat, adeo ut constet ipsam
vere consciam esse promissionis et obligationis partis
catholicae.
Can.
36 (CIC 1062) – Conferentiae Episcoporum
est, secundum propriam territorii competentiam, statuere modum quo hae
declarations et promissiones, quae semper requiruntur, faciendae sint, sive ore
tantum, sive etiam scriptis, sive coram testibus; tum rationem definire qua de
ipsis et in foro externo constet et pars acatholica certior reddatur; itemque
edicere quae alia sint, pro opportunitate postulanda.
Can.
37 (CIC 1063) – Ordinarii locorum aliique
animarum pastores curent, ne coniugi catholico et
filis, e matrimonio mixto natis, auxilium spirituale desit ad eorum officia
consicentiae adimplenda, atque coniuges adiuvent ad vitae coniugalis et
familiaris fovendam unitatem. Qua de re, optandum est,
ut iidem pastores relationes insituant cum ministris aliarum communitatum
religiosarum, easque sincera probitate et sapienti fiducoia conforment.
Can.
38 (CIC 1064) – Conferentiae Episcopales
Apostolicam Sedem certiorem reddant de iis quae circa matrimonia mixta ad norman cann. 36 (CIC 1062), 77(CIC
1099) § 3, 79 (CIC 1103) § 3 pro sua
competentia decreverint.
Can.
39 (CIC 1065) – Matrimonio eius, qui notorie aut catholicam fidem abiecit, etsi
ad communitatem acatholicam non
transierit, aut societati ab Ecclesia prohibitae
(reprobatae) adscriptus est, parochus ne assista,
nisi Ordinarius loci, servatis normis de quibus in can. 35 (CIC 1061), ad
singulos casus (convenienter)aptatis, licentiam
dederit.
Caput IV. De impedementis dirimentibus (cc. 1067 – 1080)
§ 2.
Licet matrimonium post praedictam aetatem contractum validum sit, curent tamen
animarum pastores ab eo avertere iuvenes ante aetatem,
qua, secundum regionis receptos mores, matrimonium iniri solet.
§ 2.
Si impedimentum impotentiae dubium sit, sive dubio iuris sive dubio facti,
matrimonium non est impediendum, nec, stante dubio, nullum declarandum.
§ 3.
Sterilitas matrimonium nec prohibit nec dirimt, firmo praescripto can. 58.
§ 2.
Quamvis prius matrimonium sit irritum aut solutum qualibet ex causa, non ideo
licet aliud contrahere, antequam de prioris nullitate aut solutione legitime et certo constiterit.
§ 2.
Si pars tempore contracti matrimonii tamquam baptizata communiter habebatur aut
eius baptismus erat dubius, praesumenda est, ad normam can. 3 (CIC 1014),
validitas matrimonii, donec certo probetur alteram partem baptizatam esse,
alteam vero non baptizatam.
Can. 44 (CIC 1071) – quae in cann. 35-38 (CIC 1061-1064)praescripta sunt applicari quoque debent matrimoniis,
quibus obstat impedimentum disparitatis cultus.
§ 2. Etiam diaconi coniugati, de quibus in can. X, ad novum matrimonium contrahendum inhabiles sunt.
Can. 46 (CIC 1073) – Invalide
matrimonium attentant qui votum publicum perpetuum castiatis emiserintt.
Can. 47
(CIC 1074) – Inter virum et mulierem abductam vel saltem retnetam intuitu
matrimonii cum eo contrahendi, quamdiu sub
illo influxu subiectionis ipsa permaneat, nullum matrimonium consistere
potest,nisi postea mulier, deliberata
voluntate ac sponte, matrimonium eligat.
Can. 48 (CIC 1075) – Qui
intuitu matrimonii cum certa persona ineundil huius coniugi vel coniugi proprio
mortem intulerit, invalide hoc matrimonium attentat.
§ 2.
In linea collaterali irritum est usque ad secundum gradum inclusive.
§ 3. Impedimentum consanguinitatis
non multiplicatur.
§ 4. Numquam matrimonium permittatur, si quod subsit dubium num partes
sint consanguineae in aliquo gradu lineae rectae aut in primo gradu lineae
collateralis.
§ 2. Afinitatis impedimentum non
multiplicatur.
§ 2. Matrimonium invalidum comprehendit etiam
matrimonium civiliter contractum, quod est propter
defectum formae canonicae invalidum.
Can.
52 (CIC 1080) – Qui lege civili inhabiles ad nuptias inter se ineundas habentur
ob cognationem legalem ex adoptione ortam, nequeunt vi
iuris canonici matrimonium inter se valide contrahere.
Caput V. De consensus matrimoniali (cc.
1081-1093)
§ 2.
Consensus matrimonialis est actus voluntatis quo vtr et mulier foedere inter sc constiaunt
consortium vitae coniugalis, perpetuum et exclusivum, indole sua naturali ad
prolem generandam et educandam ordinatum.
Can.
54 (novus) – Sunt incapaces matrimonii
contrahendi:
1) qui mentis morbo aut gravi perturbatione (animi)5
afficiuntur ita ut matrimonialem consensum, utpote rationis usu carentes
elicere nequeant;
2) qui laborant gravi defectu discretionis iudicii circa
iura et officia matrimonialia mutuo tradenda et acceptanda.
Can. 55 (novus)
– Sunt invapaces matrimonii contrahendi
qui ob gravem anomaliam psychosexualem obigationes matrimonii essentiales
assumere nequeunt.
§ 2. Haec ignorantia post pubertatem non
praesumitur.
§ 2. Error in qualitate personae, etsi det causam contractui, matrimonium
non dirimit nisi redundet in errorem personae.
Can. 58 (novus) – Qui matrimonium irit deceptus dolo, ad obtinendum consensum partato,
circa aliquam alterius partis qualitatem, quae nati est
ad consortium vitae coniugalis graviter perturbandum
invalide contrahit.
Can. 59 (CIC 1084) – Error circa matrimonii unitatem
vel indisslubilitatem, dummodo non afficiat
voluntatem, non vitiate consensum matrimonialem.
Can. 60 (CIC 1085) –
Scientia aut opinio nullitatis matrimonii consensum-matrimonialem non
neccessario excludit.
§ 2. At si alterutra vel utraque pars positivo
voluntatis actu excludat matrimonium ipsum aut
ius ad vitae communionem, aut ius ad coniugalem actum,
vel essentialem
aliquam matrimonii proprietatem, invalide contrahit.
Can 62 (CIC 1087) – Invalidum est
marimonium initum ob vim vel metum gravem ab extrinseco et iniuste, etiam inconsulte incussum, a quo ut quis
se l
iberet, eligere
cogatur matrimonium.
procuratorem.
§ 2. Sponsi consensum
matrimonialem verbis exprimant; si vero
loqui non possint signis aequipollentibus.
1) ut
adsit mandatum speciale ad contrahendum cum certa persona ;
2) ut
procurator ab ipso mandante designetur et munere suo per se ipse fungatur.
§ 2. Ut mandatum valeat,
illud subscribi debet a mandante et
vel a parocho aut
Ordinario loci in quo mandatum fit,
vel a sacerdote ab
alterutro delegato,
vel a duobus
saltem testibus.
§ 3. Si
irritum est,
§ 4. Si, antequam
procurator nomine mandantis contraxerit hic mandatum revocaverit aut in
amentiam inciderit, invalidum est matrimonium, licet
sive
procurator sive alia pars
contrahens haec ignoraverit.
Can. 65 (CIC 1090) –
Matrimonio per procuratorem contrahendo parchus ne assistat nisi adsit iusta
causa et de authenticitate mandati dubitari nullo
modo liceat,
habita, si tempus suppetat, Ordinarii licentia.
Can.66 (CIC
1091) – Matrimonium per interpretem contrahi potest; cui parochus ne assistat nisi de interpretis fide sibi constet.
Can
67 (CIC 1092) - § 1. Matrimonium sub
conditione de futuro valide contrahi nequit.
§ 2. matrimonium sub conditione de praeterito vel de praesenti
initum erit validum vel non , prout id quod conditioni subset, exsistit vel
non.
§ 3. Conditio autem de qua in §
2. licite apponi nequit, nisi cum licentia Ordinarii
loci scripto data.
Can. 68 (CIC 1093) – Etsi matrimonium invalide ratione impedimenti
vel defectus formae initum fuerit, consensus praestitus praesumitur
perseverare, donec de eig revocatione constiterit.
CAPUT
VI. De forma celebrationis matrimonii(cc.
1094-1103)
§ 2. Assistere matrimonio est
praesens requirere manifestationem contrahentium consensus eamque recipere.
Can.
79 (CIC 1095) – Parochus et loci Ordinarius vi officii
valide matrimoniis nedum subditorum, sed etiam non subditorum assistunt, intra
fines sui territorii, a die initi officii, quandiu valide officio funguntur.
§ 2.
Delegatio facultatis assistendi matrimoniis ut valida sit determinatis personis expresse, imo si de delegatione generali agitur,
scripto dari debet.
Can.
72 (novus) – Delegatio specialis
concedenda non est nisi postquam provisum sit de
omnibus quac ius constituit pro libertate status comprobanda.
Can.
73 (novus) – Matrimonium contractum assistente
saccrdote vel diacono, facultate assistendi carentc, Ecclesia a momento
celebrationis in radice sanat, dummodo matrimonium celebretur in ecclesia vel
oratorio publico et assistens ab auctoritate
ecclesiastica non sit prohibitus ne matrimonio assistat.
Can.
74 (CIC 1097) – Assistens matrimonio illicite agit nisi:
1)
a parocho vela
b Ordinario loci matrimonii licentiam obtinuerit, quoties vi delegationis
generalis agit;
2)
constito sibi de libero
statu contranhentium ad normam iuris.
Can.
75 (novus) – Matrimonia celebrentur in
paroecia ubi alterutra pars contrahentium habet domicilium vel quasi domicilium
parochi huius loci si adsit iusta causa.
Matrimonium autem vagorum qui nec menstruam
comorationem habent celebretur in paroecia ubi actu commorantur.
§ 2.
Extra mortis periculum, si haberi vel adiri nequeat sine gravi incommodo
assistens ad norman cann. 70, 71 (CIC1095, 1096),
matrimonium valide et licite contrahitur coram solis
testibus, dummodo prudenter praevideatur eam rerum conditionem esse per mensem
duraturam.
§ 3.
In utroque casu, si praesto sit alius sacerdos vel diaconus qui adesse possit, vocari et
una cum testibus, matrimonii celebrationi «adesse»debet, salva coniuglii validitate coram solis testibus.
§ 2. Si pars catholica, de qua in § 1, matrimonium contrahit cum parte acatholica
ritus orientalis, forma canonica celebrationis servanda est
tantum ad liceitatem; ad validitatem autem requiritur praesentia ministri
sacri, servatis aliis de iure servandis.
N.B. – De obligatione
servandi formam canonicam quando orientales contrahunt cum latinis ipsa forma
adstrictis (cfr. CIC, can. 1099, § 1, n. 3), Consultores
censuerunt quaestionem serius tractandam iri, consiliis initis cum
Orinetalibus.
§ 3. Quoad matrimonium inter partem catholicam de
qua in § 1, et
partem acatholicam, sive baptizatam sive non baptizatam, si graves
difficultates fomae canonicae servandae obstent, Ordinariis locorum ius est ab
eadem in singulis casibus dispensandi, salva tamen aliqua publica forma
celebrationis; Conferentiae autem Episcoporum est normas statuere quibus
praedicta dispensatio concordi ratione ac licite concedatur.
§ 2. Conferentiae Episcoporum facultatem habent,
probante Sede Apostolica, exarandi ritum proprium matrimonii
, congruentem locarum
et populorum usibus ad spiritum christianum aptatis, firma
tamen lege ut minister sacer assistens matrimonio praesens requirat
manifestationem contrahentium consensus eamque recipiat.
matrimoniorum regestis nomina coniugum, ministri assistentis ac
testium, locum et diem celebrationis matrimonii iuxta modum a Conferentia
Episcoporum praescriptum.
§ 2. Quoties
matrimonium ad
contrahentibus parochum aut Ordinarium loci de inito coniugio quamprimum certiorem reddere.
§ 3. Quoad matrimonium cum dispensatione a forma
canonica contractum, Conferentiae Episcoporum normas
edant, quibus modus communi
ratione determinetur, quo de hoc matrimonio in regestis
matrimoniorum et baptizatorum constet.
Can. 80 (novus) - § 1. Matrimonium
contractum adnotetur etiam in regestis baptizatorum in quibus baptismus
coniugum descriptus est.
§ 2. Si coniux matrimonium contraxerit non in
paroecia in qua baptizatus est, parochus loci celebrationis
matrimonii notitiam initi coniugii ad
parohcum loci collati baptismi quamprimum transmittat; nec
acquiescat donec peractae adnotationis notitiam receperit, quae processui
praematrimoniali adiungenda est.
Can. 81 (novus)
– Quoties matrimonium vel convalidatur
pro foro externo, vel nullum declaratur, vel legitime praeterguam morte
solvitur,
parochus loci celebrationis matrimonii certior fieri debet,
ut adnotatio in regestis matrimoniorum et baptizatorum rite fiat.
CAPUT VII. De matrimonio secreto celebrando
(cc.1104-1107).
Can. 82 (CIC
1104) – Ex gravi et
urgente causa loci Oridinarius permittere potest ut matrimonium secerto
celebretur ad normam cann. 83-85
(CIC
1105-1107).
Can. 83 (CIC
1105) – Permissio matrimonii secreti secumfert:
1°omissionem
publicationum matrimonialium ad normam can. 9 (CIC 1020) praescriptarum;
2° obligationem gravem secretum servandi ex parte
Ordinarii loci, ministri assistentis, testium, et
alterius coniugis altero non consentiente divulgationi.
Can. 84 (CIC 1106) – Obligatio secretum
servandi, de qua in can. 83, 2°(CIC 1105), ex parte Ordinarii loci, cessat si grave scandalum aut gravis
erga
matrimoni sanctitatem
iniuria ex secreti observantia immineat.
Can. 85 (CIC 1107) – matrimonium secreto celebratum
in peculiari tantummodo regesto, servando in secreto Curiae archivo de quo in
can. 379,
adnotetur.
CAPUT
VIII. De tempore et loco celebrationis matrimonii (cc.
1108-1109)
in alia ecclesia aut oratorio
celebrari poterit de licentia Ordinarii loci vel parochi.
§ 2. Matrimonium
in aedibus privais vel in alio convenienti loco celebrari Ordinarius loci
permittere potest.
§ 3. Matrimonium inter partem
catholicam et partem non baptizatam in ecclesia vet in alio convenienti loco
celebraii poterit.
CAPUT
IX. Dematrimonii effectibus (cc. 1110-1117)
Can. 88 (CIC 1110) – Ex valido
matrimonio enascitur inter coniuges vinculum natura sua perpetuum et exclusivum; matrimonium christianum confert
praterea sacramentalem gratian qua coniuges ad sui status officia et dignitatem
roborantur et veluti consecrantur.
Can. 89 (CIC 1111) – Utrique
coniugi aequum ius et officium est ad ea quae ad consortium vitae coniugalis petrinent.
Can. 90 (CIC 1113) – parentes ius (primarium) ⁷ et gravissimum
officium habent prolis educationem tum physicam et socialem et culturalem, tum
moralem et religiosam pro viribus
curandi, medisque ad haec necessariis providendi.
Can. 91 (CIC 1114) - Legitimi sunt fillii
concepti aut nati ex matrimonio valido vel putative.
§ 2. Legitimi praesumuntur filli qui
nati sunt saltem post dies 180 a die
celebrati matrimonii, vel intra dies 300 a
die dissolutae vitae coniugalis.
Can. 93 (CIC 1116) – Filii
illegitimi legitimantur praeterquam per rescriptum Romani Pontificis, per
subsequens matrimonium parentum sive validum sive
putativum ⁸.
Can 94 (CIC 1117) – Filii legitimate,
ad effectus canonicoe quod attiaet, in omnibus aequiparautur legitimis, nisi
aliud express cautum fuerit.
CAPUT
X. De separatione coniugum (cc. 1118-132)
ART.
Can. 95 (CIC 1118) – Matrimonium
ratum et consummatum nulla humana potestate nullaque
causa, practerquam morte, dissolvi potest.
Can. 96 (CIC 1119) – Matrimonium
non consummatum inter baptizatos vel inter partem baptizatam et
partem non baptizatam a Romano Pontifice
dissolvi potest iusta ex causa, etsi
alterutra pars sit invita.
recepit,
celebratione eiusdem partis novi matrimonii, dummodo altera pars non baptizata
discedat, ad normam cann. 97 (CIC 1120) § 2 – 101
(CIC 1124) et
103 (CIC 1127).
§ 2. Discedere censetur altera pars si nolit pacifice cohabitare cum parte
baptizata sine contumelia Creatoris, nisi haec post baptismum receptum
iustam
illi dederit discedendi causam.
1.°) an velit et ipsa baptismum
recipere;
2°) an
saltem velit cum parte baptizata pacifice cohabitare, sine contumelia
Creatoris.
§ 2. Haec interpellatio post baptismum fieri debet; at Ordinarius loci,
gravi de causa, permittere potest ut interpellatio ante baptismum fiat;
idem,
gravi pariter de causa, ab interpellatione dispensare potest, sive ante sive
post baptismum, dummodo ex processu saltem summario et
extraiudiciali
constet eam fieri non posse aut fore inutilem.
siquidem eas petierit, induciae ad
respondendum, eo tamen monito fore ut, induciis inutiliter praeterlapsis, eius
silentium pro responsione negativa habeatur.
§ 2. Interpellatio etiam privatim
facta ab ipsa parte conversa valet, imo est licita, si
forma superius praescripta servari nequeat.
§ 3. In utroque casu de interpellatione facta deque eiusdem exitu in foro
externo legitme constare debet.
Can. 100(CIC 1123) – Pars baptizata ius habet novas nuptias
contrahendi:
1°) si altera pars negative i
2°) si interpellatio legitime
omissa fuerit;
3°) si pars non baptizata, sive
iam interpellata sive non, prius perseverans in
iusta causa)⁹discesserit, servatis cann. 98-99 (CIC 1121-1122).
Can. 101 (CIC 1124) – Etiam in
casu usus privilegii paulini, Ordinarius loci, gravi tamen de causa, dispensare
potest ab impedimentis mixtae
religionis et disparltatis cultus, servatis praescriptis cann.35-38 (CIC 1061-1064) et 44 (CIC 1071).
permanere,
potest quamlibet ex illis, ceteris dimissis, retinere. Recepto autem baptismo, renovandus est consensus matrimonialis, obtenta etiam,
si opus sit,
dispensatione ab impedimento mixtae religionis vel disparitatis cultus. Servatis aliis de iure
servandis. Si istae
conditiones non
verificentur,
recurrendum est ad Sedem Apostolicam in singulis casibus.
§ 2. Ordinarius, prae oculis
habita conditione morali, sociali, ceconomica locorum et
personarum, curet ut primae uxoris aliareumque dimissarum
necessitatibus
satis provisum sit, iuxta normas iustitiae, christianae caritatis et naturalis
aequitatis.
Can. 103 (CIC 1127) – In re dubia privilegium
fidei gaudet favore iuris.
Can. 104 (novus) – Matrimonium
initum a partibus, quarum una saltem baptizata non fuit, a Romano Pontifice
dissolvi potest in favorem fidei,
dummodo
matrinonium non fuerit consummatum postquam coniuges baptizati fuerint.
Art. II De separatione manente vinculo (cc. 1128-1132)
Can. 105 (CIC 1128) – coniuges habent
ius et officium servandi communionem vitae
coniugalis, nisi legitma causa eos excuset.
consenserit, aut eidem causam dederit, vel illud
expresse aut tacite condonaverit, vel ipse quoque adulterium commiserit.
§ 2. Tacita condonatio habetur si coniux inncens, postquam de adulterio certior factus est, sponte cum alter
coniuge maritali affectu conversatus fuerit;
praesumitur vero si
per sex menses vitae coniuglis communionem servaverit, neque recursum apud
auctoritatem ecclesiasticam vel civilem fecerit.
§ 3. Si coniux innocens sponte
vitae coniugalis communionem solverit, debet intra sex menses causam
separationis deferre ad competentem
auctoritatem,
quae, omnibus consideratis circumstantiis, decernat utrum separatio legitime
protrahi posit sive temporanea sive perpetua.
Can. 107 (CIC 1130) – Potest
laudabiliter coniux innocens alterum coniugem ad vitam coniugalem rursus
admittere,quo in casu iuri separationis
renuntiat.
causam
discedendi, auctoritate Ordinarii loci, et etiam propria auctoritate, si de ea
certo constet et periculum sit in mora.
§ 2. Conferentiarum Episcoporum est causas separationis, pro moribus populorum et locorum
circumstantiis, statuere.
§ 3. In omnibus casibus, causa separationis cessante, vitae consuetudo
restauranda est (nisi
in decreto separationis aliter statutum sit).
Can. 109 (CIC 1132) – Instituta separatione coniugum Opportune semper cavendum est
de educatione filiorum catholica et civili.
CAPUT XI. De matrimonii convalidatione (cc. 1133-1141)
Art.
consensum renovet saltem pars impedimenti conscia.
§ 2. Haec renovatio iure ecclesiastico ad validitatem (convalidationis),
etiamsi initio utraque pars consensum praesiterit nec
postea revocaverit.
Can. 111 (CIC 1134) – Renovatio consensus debet esse novus voluntatis
actus in matrimonium quod renovans sciat
aut opinetur ab initio nullum fuisse.
(CIC 1099) § 3.
§ 2. Si impedimentum probari
nequeat, satis est ut consensus renovetur privatim
et secreto; et quidem a parte impedimenti
conscia, dummodo altera
in consensus
praestito perseveret, ve lab utraque parte, si impedimentum sit utrique parti
notum.
ab altera parte praestitus perseveret.
§ 2. Si defectus consensus probari
nequeat, satis est ut pars, quae non consenserat, privatim et secreto consensum praestet.
§ 3. Si defectus consensus probari
possit, necesse est ut consensus forma canonica
praestetur.
Can. 114 (CIC 1137) – Matrimonium nullum ob defectum formae, ut validum
fiat, contrahi denuo debet legitima forma, salvo
praescripto can. 77
(CIC 1099) § 3.
Art. II – De sanatione in radice (cc. 1138-1141)
a lege de renovando consensus, de qua in cann. 110-114 (CIC 1133-1137),
et dispenstionem impedimneti, si adsit,necnon
retotractionem, circa effectus
cannonicos, ad praeteritum.
§ 2. Convalidatio fit a momneto concessionis gratiae; retrotractio vero
intelligitur facta ad momentum celebrationis matrimonii, nisi aliud expresse
caveatur.
ab initio praestitus, postea fuerit revocatus.
§ 2. Quod si consensus ab initio quidem defuerit, sed
postea praestitus fuerit, sanatio concedi potest a momento praestiti consensus.
consensus utriusque parties perseveret.
§ 2 matrimonium irritum ob
impedimentum iuris divini vel naturalis sanari nequit nisi postquam
impedimentum cessaveerit.
Can. 118 (CIC 1138 § 3) – Sanatio valide concedi potest etiam alterutra vel utraque parte
inscia; ne autem concedatur nisi ob
gravem causam et nisi
probabile sit
partes in vita coniugali velle perseverare.
§ 2. Concedi quoque potest ab
Episcopis dioecesanis ipsisque in iure aequiparatis, in singulis casibus,
etiamsi plures nullitatis rationes in eodem
matrimonio
concurrant, impletis conditionibus de quibus in can. 35 (CIC 1061) pro sanatione matrimonii cui obstat impedimentum mixtae
religionis vel disparitatis cultus; concedi autem ab iisdem nequit si adsit
impedimentum cuius dispensatio Sedi Apostolicae reservatur ad normam
can. 24 (CIC 1040) § 2, aut agatur de impedimento iuris divini vel naturalis quod iam cessaverit.
References :
2.De impedimento proveniente ex sacro presbyteratus ordine, remittitur
ad instantiam superiorem.
3 De verbis «ex ipsa natura matrimonii» loco « ipso iure naturae »hic fuit exitus suffragationis: placet 6; non placet 6.
4 Verba inter uncos posita, sunt emendationes propositae a Consultoribus, super quas medietas suffragiorum habita est
5 De addendo verbo «animi»exitus suffragationis fuit: placet 6, non placet 6.
6
Quinque Consultores (contra
quinque) vellent eximere a forma canonica baptizatos in Ecclesia catholica qui extra eam educati fuerint.
7
Circa
verbus «primarium»exitus suffragationis fuit : placet 5, non placet 5.
8
Consultores, post recognitionem
can. 93 (CIC 1116), statuerunt unanimiter suppressonem can. 1051.